Η επιστροφή

Ανακαλύφθηκε, λέει, με τη σχετική βεβαιότητα που τυλίγει αυτές τις ανακαλύψεις, από ομάδα αρχαιολόγων του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, το παλάτι του Οδυσσέα στην Ιθάκη.

Οι άνθρωποι έσκαβαν κοντά 16 χρόνια για να ακουμπήσουν κάτι του 13ου αιώνα π.Χ., κάτι ομηρικό, κρυμμένο από ένα χρόνο βαθύ σαν αμνησία σε παραμύθι, τα κατάφεραν και τους αξίζει ένα τεράστιο μπράβο. Αν σκεφτείς ότι ο Οδυσσέας, που σίγουρα γνώριζε που βρισκόταν το παλάτι του, έκανε δέκα χρόνια για να αντικρύσει την οικογένειά του και έγινε και ήρωας έπους, αξίζει να γυριστεί ένα ντοκυμαντέρ, τουλάχιστον, γι' αυτούς τους ανθρώπους με τίτλο "Η οδύσσεια μιας ανασκαφής" ή κάτι παρόμοιο.

Λεπτομέρειες που σκοτώνουν : α) Ο επικεφαλής της ομάδας που έκανε αυτή τη μοναδική ανακάλυψη φέρει το επώνυμο Παπαδόπουλος και β) το μέρος στην Ιθάκη ονομάζεται "Εξωγή".

Παρά το γεγονός ότι για μένα τα ομηρικά έπη ήταν ανέκαθεν ιστοριούλες που τους άξιξε από τότε να γυριστούν ταινίες μετά από τριάντα αιώνες με πρωταγωνιστή τον Μπραντ Πιτ, οφείλω να παραδεχτώ ότι κάποια πράγματα, π.χ. το να κάτσει να γράψει ένας τυφλός δύο κείμενα περίπου τριάντα χιλιάδων στίχων, το να τα απαγγέλει κάποιος ραψωδός στα Παναθήναια απ' έξω κ.α. πάντοτε μου κέντριζαν το ενδιαφέρον, αλλά ως εκεί.

Πάντοτε πίστευα ότι στην περίπτωση της Οδύσσειας ολόκληρη η φιλολογική ανθρωπότητα έχει πέσει θύμα μιας τεράστιας παρανόησης : το 12.000 στίχων έπος που εξιστορεί το δεκαετή νόστο του βασιλιά Οδυσσέα δεν θα ήταν σημείο αναφοράς αν δεν είχε τόσο δομικά παραμορφωθεί νοηματικά από το μιας σελίδας ποίημα του Καβάφη. Τουλάχιστο στη δική μου σκέψη το βάθος που διακρίνει την ιδέα ενός Οδυσσέα, η αξία του ταξιδιού της επιστροφής και η επίγνωση της Ιθάκης δεν χαρίστηκαν από τη διδασκαλία των ομηρικών επών στο σχολείο αλλά από την ανάλυση αυτού του, για μένα, μοναδικού ποιήματος. Κάποιος καταπιεσμένος εσωστρεφής γυαλάκιας Αλεξανδρινός, δημόσιος υπάλληλος στα νερά, κατάφερε να μεταγγίσει νόημα σε έναν ωκεανό από γράμματα και ρίμες και δράκους και νεράιδες. Μας έμαθε να διαβάζουμε. Μας κέρασε όλης της θάλασσας τα κύματα σε ένα ποτήρι νερό.

Επειδή οι καλές ειδήσεις εδώ και καιρό σπανίζουν όσο και οι αληθείς, αυτές τις μέρες, που χιλιάδες ηλιοκαμμένες ελληνικές οικογένειες επιστρέφουν από τις καλοκαιρινές τους διακοπές στη συνήθη καθημερινότητα, θα ' θελα η είδηση της αρχαιολογικής ανακάλυψης να θύμιζε σε όλους μας "οι Ιθάκες τι σημαίνουν".

Αλλά

(Φωτογραφία : Καναπές Ιθάκη, από μασίφ οξιά, σε επιλογή λούστρου και υφάσματος).