Ου γενικεύσεις

Ο κ. Γραμματικάκης από τηλεοράσεως σήμερα το πρωί "τάχθηκε κατά των γενικεύσεων όπως ότι όλοι οι πολιτικοί είναι ίδιοι", προφανώς χρησιμοποιώντας το ρήμα με την αρνητική του έννοια "πηγαίνω από το ειδικό στο γενικό χωρίς διάκριση". Επιλέγοντας να διαβάσω τη συγκεκριμένη αποστροφή του ως έμμεση κριτική στα συνθήματα τύπου "κλέφτες, κλέφτες" που κυριάρχησαν (και) στη χθεσινή συγκέντρωση, διαπιστώνω ότι με βρίσκει μάλλον σύμφωνο. Ανάποδα : ενοχλημένος από την δεσπόζουσα θέση του μονοκόμματου "κλέφτες, κλέφτες" στη συνθηματολογία και της χθεσινής διαμαρτυρίας, διαβάζω τη συγκεκριμένη αποστροφή του ως έμμεση κριτική στα συνθήματα αυτού του τύπου.


Προσπαθώ κάποιες μέρες τώρα να καταλάβω για ποιο λόγο ακριβώς είμαι τόσο επιφυλακτικός με τα όσα συμβαίνουν κάθε μέρα στο Σύνταγμα. Δεν είναι η οφθαλμοφανής διάσπαση της πλατείας σε πάνω και κάτω - με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που επικρατούν εκατέρωθεν της κεντρικής σκάλας - ο λόγος. Δεν με ενοχλούν ιδιαίτερα οι ελληνικές σημαίες, οι βουβουζέλες, οι σφυρίχτρες και οι μούντζες που κάνουν καριέρα επί της λεωφόρου Αμαλίας, παρά το γεγονός ότι αναδύουν οπαδική ατμόσφαιρα, νομίζω σε κάθε διαμαρτυρία το δυναμικό κομμάτι είναι απαραίτητο. Δεν με ενοχλεί που δίπλα από το συντριβάνι η γενική συνέλευση της πλατείας κάθε μέρα που περνά μετασχηματίζεται ολοένα και περισσότερο σε μια αυτοαναφορική μαύρη τρύπα της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς, όπως τόσες και τόσες που κοσμούσαν για χρόνια (σε μικρότερο μέγεθος, βέβαια) τα φοιτητικά αμφιθέατρα και αποδείχθηκαν εξίσου επικίνδυνες για το σύστημα με τα πορσελάνινα μπιμπελό στο σαλόνι της μάνας μου. Όλα  αυτά ξεθωριάζουν μέσα στη χθεσινή κοσμοσυρροή (αλλά και αυτή της προηγούμενης Κυριακής) η οποία αρκεί για να σε γεμίσει μια πρωτόγνωρη αισιοδοξία. Να σου φέρει στο νου λέξεις όπως ακηδεμόνευτο, αυθόρμητο, μαζικό, ειρηνικό, ελπιδοφόρο. Και σκέφτεσαι, γιατί κατεβαίνει όλος αυτός ο κόσμος στο δρόμο ; Επειδή η αίσθηση που επικρατεί είναι ότι, εδώ, πλέον, το κακό γενικεύτηκε. Άρα γενικευμένη θα είναι και η αντίδραση, παρά το γεγονός ότι, γραμματικά μιλώντας, αυτό είναι παθητικός τύπος του ρήματος. Χρόνια περιμέναμε μια γενικευμένη αντίδραση. Ως εδώ καλά. 


Οι νυχτερινές λήψεις του πλήθους στο Σύνταγμα είναι μια εικόνα με έντονη πολιτική σημασία, αλλά δεν παύει να είναι εικόνα. Ο όγκος των διαδηλωτών είναι πρωτοφανής για τα μεταπολιτευτικά χρονικά αλλά μόνος ο όγκος (θα μπορούσε να) παραπέμπει και σε φούσκα. Ποια είναι τα αιτήματά μας, πως αρθρώνεται ο λόγος μας ; Αν περιοριστεί στα τρέχοντα "Ουστ, να φύγετε, κλέφτες, κλέφτες ! Δεν τα φάγαμε όλοι μαζί ! Διαγραφή χρέους τώρα ! κ.λ.π." δεν παύει να αποτελεί ένα συλλογικό πυροτέχνημα αρνητικών διαπιστώσεων. Ακριβώς όπως τα νήπια, δηλώνουμε τι δεν μας αρέσει π.χ. γευστικά, χωρίς να έχουμε τη δυνατότητα να επιθυμήσουμε κάτι, λιγότερο ή περισσότερο, συγκεκριμένο. Τι μπορεί όμως να καταφέρει κοινωνικά ένα συλλογικό υποκείμενο αρνητικής εκφοράς, μια τεράστια πρόσθεση (ή έστω, πολλαπλασιασμός) προσωπικών προβλημάτων και οικονομικών αδιεξόδων ; Ίσως είναι η στιγμή να πάμε ένα βήμα παραπέρα από το "Φέρτε πίσω τα κλεμμένα" και τα υπόλοιπα τσιτάτα που βλέπεις κολλημένα κάθε πρωί στην οθόνη, δίπλα από τη φάτσα του Αυτιά. Ένα βήμα, όση είναι ακριβώς η απόσταση από το λαϊκίστικο στο λαϊκό.