Τρίτη 1 Νοεμβρίου 2011

Η δημοκρατία σε φόρμα

Δημοψήφισμα δεν θα γίνει, μην γελιέσαι, για τον απλούστατο λόγο ότι στη χώρα μας δεν υπάρχει δημοκρατία. Θα πάμε σε εκλογές ακριβώς για τον ίδιο λόγο. Η προκήρυξη των εκλογών θα σημάνει την τυπική επικύρωση του τεράστιου δημοκρατικού ελλείμματος που σωρεύεται (σαν χρέος) εδώ και τριάντα χρόνια, όπως ακριβώς με την κατακύρωση του πλειστηριασμού αντιλαμβάνεται κανείς τελεσίδικα ότι του πήραν το σπίτι του. 

Ο Πάσχος Μανδραβέλης ισχυρίζεται ότι Αυτή τη στιγμή η χώρα είναι στον δρόμο της εκτροπής των δημοκρατικών θεσμών. Ότι εκθεμελιώνονται οι κανόνες της πολιτικής αντιπαράθεσης, το μεγαλύτερο επίτευγμα της μεταπολίτευσης. Κάνει λάθος. Τουλάχιστον τριάντα χρόνια διαρκεί η εγχώρια θεσμική εκτροπή : από τις εκλογές του 1981 που κερδήθηκαν με προεκλογικό σύνθημα "ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο" και την ανάδειξη κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ που το ξέχασε αυτόματα, μέσα σε μια νύχτα, επιδεικνύοντας πολιτικό ρεαλισμό, μέχρι τις εκλογές του 2009 που το "λεφτά υπάρχουν" έδωσε overnight τη θέση του στην προσφυγή στο ΔΝΤ, από τα αίσχη του 1989 μέχρι την είσοδο στο ευρώ με λογιστικές αλχημείες και πολιτικά ψεύδη, από τη μια εκδικητική απογραφή στην επόμενη αναθεώρηση του ελλείμματος προκειμένου να πειστούν οι πολίτες ότι παρέλαβαν οι κυβερνώντες καμμένη γη, ότι η ειλικρινής τους βούληση ήταν να τηρηθούν οι προεκλογικές δεσμεύσεις αλλά αυτό δεν είναι, δυστυχώς, εφικτό. Πέρα από τη φόρμα των κανόνων υπάρχει και η δημοκρατική πολιτική ουσία, κύριε Μανδραβέλη, ο πυρήνας του δημοκρατικού παιγνίου που (δεν μπορεί παρά να) αποτελείται από κάποιες στοιχειώδεις ηθικές παραδοχές, όπως η συμφωνία όλων των συμμετεχόντων στη δημόσια σφαίρα περί της ηθικής αποδοκιμασίας του να δίνει κάποιος υποσχέσεις που δεν σκοπεύει να τηρήσει. Αν δεχτούμε ότι μια κοινωνία δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς την αρχή της τήρησης των συμφωνιών και των υποσχέσεων, τότε εύλογα θα πρέπει και οι συμμετέχοντες στη δημόσια πολιτική σφαίρα, ιδίως αυτοί, να συμμορφώνονται με το συγκεκριμένο ηθικό κανόνα. Αν συμφωνήσουμε ότι οι δημοκρατικοί μας θεσμοί είναι οι ίδιοι καθ' εαυτοί φορείς γενικά αποδεκτών ηθικών αρχών που αλληλοσυμπληρώνονται λειτουργικά αποτελώντας οι ίδιοι αλλά ταυτόχρονα και γεννώντας με τις αποφάσεις τους Δημοκρατία και ότι δεν (πρέπει να) είναι οχήματα επιδίωξης σκοπών, οιωνδήποτε σκοπών, ακόμη και ευγενών σκοπών, η δημοκρατική εκτροπή έχει συντελεστεί εδώ και πολύ καιρό, κε Μανδραβέλη. 

Σήμερα ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης ζήτησε εμμέσως και ευγενώς από τον Κάρολο Παπούλια την παραίτηση του από τη θέση του Προέδρου της Δημοκρατίας, προκειμένου η χώρα να οδηγηθεί - δημοκρατικά - σε εκλογές. Ποιος σέβεται περισσότερο το θεσμό της Προεδρίας της Δημοκρατίας, 

- ο διαδηλωτής που καταφέρεται λεκτικά εναντίον του (ηθικά αμφιλεγόμενου) προσώπου που τυχαίνει να είναι σήμερα Πρόεδρος της Δημοκρατίας, βρίζοντάς τον ως προδότη, επιλέγοντας τον συγκεκριμένο τρόπο για να εκφράσει μάλλον τον σεβασμό του προς την Προεδρία, αναδεικνύοντας εν βρασμώ ψυχής την αναντιστοιχία της αξίας του θεσμού με το ανθρωπάκι που η (κακή μας) τύχη και μια δικομματική συμφωνία στο γόνατο για την άρον άρον (τότε) αποφυγή των εκλογών έβαλαν να υποδύεται τον Πρόεδρο,

ή

- ο Σαμαράς που επιχειρεί συνειδητά να μεταχειριστεί το Θεσμό προς επιδίωξη των κομματικών/αντιπολιτευτικών του σκοπών προτάσσοντας συνειδητά το ίδιον συμφέρον έναντι του γενικού ;

Από πότε οι κανόνες της πολιτισμένης πολιτικής αντιπαράθεσης μας επιτρέπουν να μεταχειριζόμαστε τους δημοκρατικούς θεσμούς στο όνομα της δήθεν θέλησης του λαού, όπως αυτή μας γνωστοποιήθηκε κατ' αποκλειστικότητα στον ύπνο μας ή εκφράζεται από τις τελευταίες δημοσκοπήσεις ; Τόσα χρόνια που οι χιλιάδες των μεταφερόμενων, για να γεμίσουν τα ολιγόλεπτα πλάνα του Μπιρσίμ, οπαδών έπρεπε να αποδείξουν τηλεοπτικά την υποστήριξή τους στους κομματικούς τους ηγέτες κουνώντας σημαίες και κραδαίνοντας ροκάνες και κόρνες, κανείς μας δεν μιλούσε για "χαμήλωμα της δημοκρατίας". Τώρα που η άκριτη στήριξη μεταλλάχθηκε σε γενική αποδοκιμασία και οι πολίτες έχουν εθιστεί να εκφράζονται μόνο μέσα από το πρίσμα της τηλεοπτικής υπερβολής, με συνέπεια οι ροκάνες να δώσουν νομοτελειακά τη θέση τους στα αυγά, τώρα μιλάμε για χαμηλό επίπεδο. Τώρα επικαλούμαστε φορμαλιστικά επιχειρήματα δημοκρατικής ευρυθμίας, παραγνωρίζοντας ότι πολύ καιρό τώρα οι θεσμοί μας ήταν απόλυτα κενοί νοήματος, κουφάρια εννοιών που σήμαιναν μόνο στα χαρτιά, τώρα βλέπουμε ότι η Δημοκρατία μας είναι κενό γράμμα, άψυχο ζόμπι.   

Ο τύπος, η φόρμα μιας δημοκρατίας έχει ελάχιστη σημασία συγκρινόμενη με την πραγματικότητα της οργισμένης αντίδρασης δύο ηγετών ξένων χωρών στο άκουσμα της ελληνικής είδησης της διενέργειας δημοψηφίσματος σχετικά με μια απόφαση που θα επηρεάσει τις ζωές όλων μας για δεκαετίες, με την παροχή εξηγήσεων προς αυτούς από τον Έλληνα πρωθυπουργό, με το εκβιαστικό επιχείρημα της Α. Μέρκελ που αρθρώθηκε τη νύχτα της 27ης Οκτωβρίου ερήμην μας προς τις τράπεζες και έλεγε "Δεχτείτε κούρεμα 50% αλλιώς αφήνω την Ελλάδα και χρεοκοπεί". Το μεγαλείο της Ελληνικής Δημοκρατίας ανήλθε σε νέα ιστορικά ύψη εκείνο το βράδυ, ξεπερνώντας ακόμη και την ημέρα της συνάντησης Μέρκελ - Σαρκοζί κατά την οποία συζητήθηκε διμερώς το ελληνικό μέλλον, με τον Έλληνα πρωθυπουργό να βλέπει τηλεόραση. 

Αν κάποιος προσπαθεί να αποδείξει ότι η Δημοκρατία μας επλήγη το πρωινό των παρελάσεων και όχι το βράδυ των αποφάσεων είναι είτε στραβός είτε ιδιοτελής. Το ίδιο και όποιος μεταθέτει την ευθύνη για τις δομικές στρεβλώσεις του δημοκρατικού μας οικοδομήματος πρώτα σε αυτούς που ρίχνουν αυγά και όχι σε αυτούς που τα δέχονται, όποιος αισθάνεται φόβο από τις αντιδράσεις των πολιτών και όχι από τις διαπραγματεύσεις του κυβερνητικού μας επιτελείου στις Βρυξέλλες, όποιος βλέπει το καθρέφτισμα της δημοκρατίας που επιθυμεί στα μανικετόκουμπα του τάδε βουλευτή και όχι στις ρόδες των ποδηλάτων που ολοένα πληθαίνουν μέσα στην πόλη. 

Το δημοψήφισμα ήταν μια ευκαιρία να μιλήσουμε, να αποφασίσουμε εμείς, να αναστοχαστούμε, να προβληματιστούμε, να πλησιάσουμε μεταξύ μας. Μια εντελώς ανεξήγητη έκλαμψη δημοκρατικής ευαισθησίας στο διαρκές σκοτάδι των 37 χρόνων μεταπολιτευτικού βίου, κατά Μανδραβέλη. Η δημοκρατία σε φόρμα επικράτησε για μια φορά του φορμαλισμού της δημοκρατίας. Γι' αυτό το λόγο και δεν θα γίνει.